Soruşturma Kulesi

SORUŞTURMA KULESİ

  Gündemdeki filmleri takip edip üzerine kritikler yapan, sinema dünyasının saygın dergilerinden Altyazı dergisinin 125. sayısında (Şubat 2013), 2012 yılındaki yerli-yabancı filmler üzerine bir değerlendirme yapılmıştı. Bu değerlendirmede elli sinema yazarının seçtiği 2012’nin en iyi ilk on filmi listelenmişti. Çıkan sonuçlara baktığımızda en yüksek oyu alan on film arasında sadece bir tane yerli film olduğunu görmüştük: Emin Alper’den Tepenin Ardı. Oysa sinema dünyasını takip edenlerin hem bu dergiden hem de başka mecralardaki sinema yazarlarının değerlendirmelerinden farkedeceği üzere yıl içindeki değerlendirmelerde farklı bir durum göze çarpmaktaydı.

Adana Altın Portakal Film Festivali’nde birçok ödül alan ‘Gözetleme Kulesi’ne, gösterildiği dönemde dergi yazarları ve/veya eleştirmenlerince epeyce övgü düzülmüş, bu övgüler dergide dâhil hemen her mecrada şu ya da bu biçimde yer almıştı. Ancak söz konusu filme, derginin bu sayısında elli yazardan sadece ikisinin listelerinde yer verdiğini görüyoruz. Ruken Öztürk (Ankara Üniversitesi) listesinin üçüncü sırasında, Şükran Yücel (Altyazı) listesinin onuncu (ve son) sırasında. Yani, ellide iki gibi bir oran. Bu durum düşündürücü bir sonuç gibi görünüyor. Çünkü film vizyona girdiğinde epeyce eleştiri/çözümleme yazısı yayınlanmıştı ve bunların neredeyse tamamına yakını film hakkında çok olumlu şeyler söylüyordu. Küçük bir araştırma yapınca görülüyor ki aynı oylamaya katılan ve film hakkında iyi referanslar veren aşağıdaki yazarların hiçbirinin listesinde Gözetleme Kulesi yok. 

MURAT ÖZER (Arkapencere.com): “… ‘Gözetleme Kulesi’, Pelin Esmer´in yönetmenlikte kat ettiği yolu belgeleyen bir çalışma. Nilay Erdönmez´in merkez karakterdeki soğuk, mesafeli kompozisyon çalışması da yönetmenin elini güçlendiriyor. ´Dışarıda kalmak´ ve orada kalmayı seçmek meselesine yaklaşımı, bu filmi yeterince değerli kılıyor; ´kadın olmak´ konusunda da dişe dokunur cümleler kuruyor Pelin Esmer.”

OLKAN ÖZYURT (Sabah): “… Pelin Esmer, farklı alanlarda yüzleşme sorunları yaşayan günümüz Türk toplumunun ikiyüzlülüğünü, cinsel şiddete maruz kalan bir kadının hikâyesi üzerinden iyi bir sinematografiyle anlatıyor. Dayısı tarafından tecavüze uğrayan ve hamile kalan ve yaşadıklarının üstesinden kendi başına kalkmaya çalışmak zorunda bırakılan genç kızın dramı aslında toplumdaki kadınlara bakışın da bir resmi... Tartışmasız yönetmenin en iyi filmi...”

ŞENAY AYDEMİR (Radikal): “… Pelin Esmer, ikinci uzun metrajı ‘Gözetleme Kulesi’nde içinde ensest, ‘evlilik dışı’ doğum gibi ülkenin üstü örtülmeye çalışılan, örtüldükçe de bir yerlerden patlayan yaralarına değiniyor. ‘Gözetleme Kulesi’, Esmer’in yönetmenlik yetilerini bir üst düzeye taşıdığı film. Özellikle ilk kez bir uzun metrajda görev alan genç oyuncu Nilay Erdönmez’in performansını övmeden geçmeyelim. Filmin en büyük eksiğinin ise Nihat karakterinin üzerinde yeterince durmaması olduğunu belirtelim.”

 

CÜNEYT CEBENOYAN (BirGün):  “Pelin Esmer, belgeselle başladığı sinema serüvenine gerçek bir insanın, amcasının hayatından yola çıkan bir kurmaca ile devam etmişti. Bu kez kurmaca daha saflaşmış ve belgesel özelliklerinden arınmış. Gözetleme Kulesi Adana Altın Koza’da en çok ödül alan filmdi. Gerçekten de her öğesiyle çok nitelikli bir film Gözetleme Kulesi…”

NİL KURAL (Milliyet): “Genç nesil sinemacıların en başarılılarından Pelin Esmer’in yeni filmi, oyuncu performansları ve hikâye anlatımıyla olgun bir çalışma.  Esmer, kendilerini toplumun dışına atmış, vicdan muhasebesi yapan iki ana karakteri üzerinden güçlü bir drama imza atıyor. Altın Koza’dan beş ödülle dönen film, ilgiyi sonuna kadar hak ediyor.”

ATİLLA DORSAY (Sabah): “...Emin olun, belleklerinize yerleşecek ve belki asla çıkmayacak. İki başrol oyuncusu, Olgun Şimşek ve Nilay Erdönmez filmi sürüklüyorlar. Yan rollerdeki oyuncular da onlara ayak uyduruyor. Hiç müzik kullanmamayı seçen film, böylece dizi atmosferinden kurtulup bunu bir üstünlüğe dönüştürüyor. Eken Özgür'ün görüntü çalışmasını da kutlarım.”

SEVİN OKYAY (Milliyet): “Gözetleme Kulesi çok iyi oynanmış bir film. Yönetmen ödüllü Pelin Esmer de, her zaman mahzemesine karşı duyarlı ve onu en iyi biçimde sunan bir yönetmen olmuştur.”

SERDAR AKBIYIK (Star): “Bu hafta vizyona giren Gözetleme Kulesi sinemamızın eli yüzü düzgün az sayıdaki yapıtından biri. İzleyiciyi zorlayacak ve kendi içinde tartışmaya itecek bir yapım...”

BANU BOZDEMİR (Popüler Sinema): “Pelin Esmer bu filmle Adana Altın Koza'da en iyi yönetmen ödülü kazandı, isteyerek tavsiye ediyorum.”

Altyazı’nın düzenli olarak yayınladığı ve derginin son sayfalarında yer alan Yıldız Tablosu köşesinde her ay sinema yazarlarının izledikleri filmlerle ilgili değerlendirmeleri bulunur. 5 en iyi olmak üzere aşağıya doğru bir puanlama tablosu vardır. Bu tablonun son altı aylık puan dağılımına baktığımızda şöyle bir durum ortaya çıkıyor:

Beyazperde.com sitesinin sinema yazarlarından Melis Z.Pirlanti, 3.00 yıldız verdiği Gözetleme Kulesi yerine 2.50 yıldız verdiği ‘Hizmetkâr Albert Nobbs’u bu son sayıdaki sıralamada ‘İlk On Film’ listesine almış.

Altyazı’nın Genel Yayın Yönetmeni Fırat Yücel de benzer şekilde 3.50 yıldız verdiği Gözetleme Kulesi’ni listesine almazken, 3.00 yıldız verdiği ‘Elena’yı dâhil etmiş.

Son olarak BirGün’den Cüneyt Cebenoyan 3.00 yıldızlı Gözetleme Kulesi yerine tıpkı M.Pirlanti gibi daha düşük puan verdiği bir filmi, 2.50 yıldızlı ‘The Master’ı almış listesine.

Cebenoyan The Master için gazetedeki köşesinde şöyle yazmıştı:

“...Ama “Kan Dökülecek” de olduğu gibi “The Master”da da aynı sorun var. Tam olarak ne anlatıyor bu filmler Allah aşkına? Bu görkem ve gösterişin ardında anlamlı ve ikna edici hikâyeler var mı? Hakkını teslim edelim Anderson görsel ve işitsel anlamda etkileyici anlar oluşturabiliyor. “Kan Dökülecek” ile ilgili 15 Şubat 2008 tarihli yazımda şöyle demişim: “Ama filmin öyle sahneleri var ki muhteşem. Ve bu muhteşemliği Daniel Day Lewis'in müthiş etkileyici fiziği, Radiohead'in gitaristi olarak tanıdığımız Jonny Greenwood'un uzun zamandır bir filmde rastlamadığımız kadar etkileyici, farklı müziği ve nefis görselliğe borçluyuz. Sırf bunlar bile filmin yüksek bir not alması için yeterli. Ama 'Kan Dökülecek' abartıldığı kadar derin bir film falan değil. Hatta birçok açıdan yanlış bir film.” Benzer şeyler “The Master” için de söylenebilir doğrusu.”

Gözetleme Kulesi’nin aldığı beş ödüle ve bunca olumlu eleştirilere rağmen listelere girememesini yorumlamayı bu yazıyı okuyanlara bırakıyoruz.